راز هایی که فقط سخنرانان حرفه ای می دانند.
سخنرانی تأثیر گذار به عنوان گونه ای از صحبت کردن تعریف می شود که پیام شما به وضوح شنیده شده و در صورت امکان به کار گرفته می شود. دو مؤلفه اصلی برای سخنرانی تاثیر گذار وجود دارد:
- آنچه شما می گویید
- چگونه آن را می گویید
آنچه که شما می گویید به معنی انتخاب کلمات است. کلماتی که ممکن است هنگام گپ زدن با یک دوست از آن ها استفاده کنید احتمالاً با آنچه در یک گفتگو رسمی یا مصاحبه استفاده می شود کاملاً متفاوت است.
به همین ترتیب، نحوه صحبت شما نیز در موقعیت های مختلف متفاوت خواهد بود. با این وجود، برخی عوامل متداول دیگر نیز وجود دارد که روی طریقه صحبت کردن شما تأثیر می گذارد. به عنوان مثال: ممکن است شما با صدای کوتاه صحبت کنید و یا با صدای بلند. و اینکه چگونه از زبان بدن استفاده می کنید.
در این مقاله قصد داریم جنبه های یک سخنرانی مؤثر را مورد بحث قرار بدهیم. همچنین روش های علمی و کاربردی را ارائه می دهیم که اگر از آن ها استفاده کنید می توانید یک سخنران تأثیر گذار و خبره شوید.
جنبه های گفتار مؤثر
گفتار مؤثر به نوعی از صحبت گفته می شود که بتوانید منظور خود را به درستی به مخاطب برسانید و مخاطب پس از شنیدن آن درک صحیحی از صحبت شما به دست آورده باشد و در صورت لزوم به آن عمل کند.
این که شما در یک کنفرانس در مورد یک کشف علمی جدید ، با فرزندانتان درباره رفتار آن ها و یا با رئیس خود در مورد افزایش حقوق صحبت می کنید فرقی نمی کند؛ باید بتوانید در هر زمینه ای به طور مؤثر صحبت کنید. این به معنی کمک گرفتن از ابزار ها و تکنیک های ممکن است تا اطمینان حاصل شود که هیچ چیزی منظور صحبت های شما را منحرف نمی کند.
3 عنصر اصلی در سخنرانی تأثیر گذار وجود دارد:
- کلماتی که استفاده می کنید.
- صدای شما.
- ارتباطات غیر کلامی شما، به ویژه زبان بدن.
حال هر کدام از این عناصر را به صورت جداگانه بررسی می کنیم.
انتخاب کلمات
آنچه که شما به زبان می آورید، کلمه به کلمه اهمیت دارد. اگر مخاطب در فهم معنای صحبت های شما تردید داشته باشد، کلماتی که استفاده کردید را مرور می کند و منظور شما را مورد بررسی قرار می دهد. به همین دلیل بسیار مهم است که کلمات را با دقت انتخاب کنید، به ویژه هنگامی که در حال گفتگو درباره موضوع مهمی هستید. مواردی که باید در نظر بگیرید عبارتند از:
- مخاطب شما. کلماتی که در یک کنفرانس 200 نفره انتخاب می کنید قطعاً با کلماتی که هنگام صحبت با یک همکار، رئیس شما و یا فرزندان تان انتخاب می کنید متفاوت است. شما باید درباره سطح کلی درک مخاطبان خود و همچنین لحنی که استفاده می کنید فکر کنید.
- جملات کوتاه تر. پردازش و درک جملات کوتاه تر ساده تر است. استفاده از جملات کوتاه و جلوگیری از هجو و تکرار، زود تر گفتگو را به نتیجه می رساند.
- کلمات ساده تر. درک صحبت های شما به پیچیدگی کلمات هم بستگی دارد. کلمات سخت و پیچیده مخاطب را کلافه و سر در گم می کند. اگر نمی توانید موضوعی را به زبان ساده توضیح دهید، احتمالاً خودتان آن را درک نکرده اید. این امر به ویژه در صورتی مهم است که زبان مادری شما با زبان مخاطب ها مشترک نباشد.
نا گفته نماند که کلمات تنها بخشی از ارتباط و پیام کلی شما هستند. صدا و زبان بدن شما هم پیام های منحصر به فردی را القا می کنند.
صدای شما
صدای شما به اندازه ظاهر و پوشش درباره شخصیت شما راز هایی را فاش می کند. لحن، صدا و محتوای گفتار شما می تواند سر نخ هایی از احساسات درونی تان به مخاطب بدهد.
مثلاً اگر عزت نفس سخنگو پایین باشد بی شک لرزش صدا و تردید در صدای او منعکس می شود. بالعکس کسی که به خودش اطمینان داشته باشد، با وضوح بیشتر و کنترل صدا صحبت می کند.
مطمئناً ارزش دارد که برای کنترل صدای خود تلاش کنید. به خصوص اگر صحبت کردن در جمع برای شما دشوار است. این تلاش تأثیر شگفت انگیزی بر افزایش اعتماد به نفس شما دارد.
مهم است که روی لحن و صوت خود تسلط داشته باشید. اکثر افراد وقتی در موقعیت خصوصی تری قرار می گیرند، به ویژه در خانه، یا جایی که هیچ فشار، قواعد و انتظارات اجتماعی وجود ندارد آرامش بیشتری دارند و راحت صحبت می کنند اما در شرایط عمومی وقتی که عوامل مختلف روی احساسات فرد اثر می گذارد این اتفاق نمی افتد.
همانطور که می دانید غالباً مردم صدای ضبط شده خود را دوست ندارند – مانند عده ای که عکس های خودشان را دوست ندارند- و از شنیدن آن احساس خجالت می کنند. این احساس کاملاً طبیعی است. بیایید با یک سوال این مرحله را پشت سر بگذاریم؛ از خودتان بپرسید “این صدای واقعی من است؟”. قطعاً اینطور نیست، صدای ضبط شده شما با صدای حقیقی شما بسیار متفاوت است.
هر چه بیشتر در مکالمات روزانه خود از لحن رسمی تر استفاده کنید، بیشتر برای موقعیت های رسمی واقعی آماده می شوید. فراموش نکنید که افراد دوست دارند در مکالمه عبارت های کوتاه و ساده بشنوند. یک روش ساده و بدون درد سر برای عادت به روان صحبت کردن، مطالعه و مکالمه با صدای بلند در خلوت خودتان است.
تأثیر نفس کشیدن بر صدا و گفتار
صدای شما تحت تأثیر احساسات است و گاهی ممکن است به اصطلاح “صدای تان بگیرد” که می تواند مانع انتقال درست پیام شود.
زمانی که مضطرب هستید، الگوی تنفسی شما تغییر می کند. هنگامی که عضلات شما تنش دارند نمی توانید از ظرفیت ریه های خود تمام و کمال استفاده کنید. کسی که ترسیده و یا عصبی است، دچار تنش و گرفتگی در عضلات گردن و شانه می شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که فرد تحت فشار قرار دارد و می خواهد تند تر نفس بکشد. این بدان معناست که هوای زیادی را وارد ریه می کند اما زمان کافی برای جذب اکسیژن و بازدم وجود ندارد. بنابراین از هوای استنشاق شده استفاده کامل نمی شود.
تنفس خوب به دو دلیل ضرورت دارد:
- با استفاده از ظرفیت کامل ریه،نفس از صدا پشتیبانی می کند و صدا غنی تر، کامل تر و قوی تر می شود.
این به نفع افرادی خواهد بود که صدای کمی دارند و نگرانند که صدای آن ها هنگام صحبت کردن در جمع، شنیده نشود. حجم هوای تنفس شده در شکم و پرده دیافراگم کنترل می شود و نه در گلو، بنابر این نفس کشیدن با قدرت کامل امکان کنترل بیشتر صدا را فراهم می کند.
- تنفس عمیق و ریتمیک دارای خاصیت آرام بخش و درمانی است زیرا استرس را کاهش می دهد وتنش را دور می کند. افرادی که آرامش دارند متعادل تر، گیرا تر و واضح تر صحبت می کنند.
تصادفی نیست که در برخی مذاهب از تکنیک های تنفس ریتمیک مانند مدیتیشن، یوگا و تأمل در سکوت و همچنین مناجات به شکل آواز یا سرود استفاده می کنند. با کاهش تنش های جسمی، استرس ذهنی کاهش پیدا می کند و ذهن به صورت مؤثرآزاد می شود تا به دنبال اهداف خلاقانه باشد.
تولید صوت
هر کسی که مایل است به یک سخنران قدرتمند تبدیل شود، باید سه عنصر اصلی تولید صوت که در اینجا به آن ها اشاره می کنیم را به خوبی بشناسد:
- تن صدا (درجه صدا) : چیزی که به گوش مخاطب می رسد.
- وضوح صدا: کلمات باید واضح و کامل اَدا شوند.
- تنوع: برای ایجاد علاقه در مخاطب.
تن صدا
این به معنی کم و زیاد کردن صدا مانند کم و زیاد کردن صدای تلویزیون نیست. بعضی افراد ذاتاً صدای نرم و نازک دارند. برخی نیز صدای بیش از حد بلند دارند که در هر دو صورت باعث می شود کیفیت سخنرانی از بین برود. به جای داد زدن و بالا بردن صدا باید با روش صحیح نفس کشیدن، صدا را پشتیبانی کنید. هر چه بخواهید صدایی که از حنجره خارج می کنید قوی تر باشد به هوای بیشتری نیاز دارید. یادآوری می کنیم که دم و بازدم باید از دیافراگم باشد و نه از گلو.
هنگام صحبت کردن با یک گروه و سخنرانی در یک جلسه، مهم است که فقط افراد نزدیک و مهمانانی که در ردیف های اول نشسته اند را مخاطب قرار ندهید. شما باید آماده باشید تا آنچه در ذهن دارید را با صدای قوی، و نه صرفاً صدای بلند، به گوش دور ترین افراد گروه نیز برسانید.
وضوح
همه ما افرادی را در اطراف خودمان دیده ایم که سعی می کنند با دندان های به هم چسبیده و کم ترین حرکت لب حرف بزنند. صحبت کردن با چنین شرایطی دلیل اصلی نا مفهوم بودن پیام و سخن شما است. اینگونه صدا در دهان حبس شده و خارج نمی شود.
برای یک سخنرانی موفق لازم است فک را به اندازه کافی باز کنید، لب ها را به اندازه تکان دهید و به انتهای کلمات و عباراتی که استفاده می کنید هم توجه کنید. تلفظ کلمات را نیمه رها نکنید و تا پایان کلمه را با دقت بیان کنید. این کار تا حدودی به مخاطب امکان لب خوانی نیز می دهد.
تنوع
برای داشتن یک سخنرانی طوفانی می توانید تکنیک های زیادی را استفاده کنید. با این حال مهم است که این تکنیک ها صحبت های شما را خشک و نادرست جلوه ندهد.
کلمات معنا را منتقل می کنند، اما با رعایت چند نکته ساده می توانید سخنرانی جالب توجه و روان تری داشته باشید:
- کم یا زیاد کردن سرعت اَدای کلمات و عبارت ها
- تأکید روی برخی کلمات مهم و یا منعطف کردن لحن
- کم یا زیاد کردن تن صدا
- مکث کردن بعد یا قبل از بعضی کلمات
زبان بدن
مقدار قابل توجهی از ایجاد ارتباط بین شما و مخاطب (برخی آن را بیش از 50 درصد می دانند) وابسته به ارتباط غیر کلامی است. لحن، سرعت و تأکید بخش هایی از ارتباط غیر کلامی هستند.
با این حال زبان بدن شما نیز تأثیر باورنکردنی دارد. زبان بدن شامل نحوه ایستادن، حالات صورت، نحوه استفاده از دست ها و همینطور ارتباط چشمی با مخاطب است.
برای اینکه یک ارتباط مؤثر واقع شود، زبان بدن باید سخنان شما را تقویت کند. یعنی کلماتی که بیان می کنید و زبان بدن شما، هر دو یک منظور را برساند.
اگر می بینید که زبان بدن کسی با پیام سخن هایش متفاوت است، ابتدا باید به پیام منتشر شده از طریق زبان بدن او دقت کنید، زیرا احتمالاً زبان بدن منعکس کننده نظرات واقعی او است.
دوست دار شما: محمدرضا عبداللهی
پاسخی بگذارید